- صفحه اصلی
- معرفی مجمع
- اخبار
- مواضع و بيانيه ها
- بخش های سازمانی
- حوزه دبیرکل
- معاونتها
- معاونت امور بینالملل
- معاونت علمی و فرهنگی
- اخبار معاونت علمی و فرهنگی
- اخبار منشورات معاونت علمی و فرهنگی
- بخش ها
- معاون علمی و فرهنگی
- دفتر مطالعات، تحقیقات و پژوهش
- اداره کل خدمات فرهنگی و انتشارات
- اداره کل آموزش
- اداره کل فضای مجازی
- بسته های فرهنگی
- مراکز وابسته
- محصولات
- کتاب های مجمع
- فهرست موضوعی
- فهرست زبانها
- فارسی
- عربی
- اردو
- انگلیسی
- روسی
- مالایی
- تاجیکی
- کردی کرمانجی
- کردی
- کردی سورانی
- سواحیلی
- چینی
- ایتالیایی
- فرانسوی
- ترکی
- ترکی استانبولی
- ترکی، آذری
- آذری
- اسپانیایی
- آلمانی
- هوسا
- آذري كريل
- آذری فارسی
- آذری لاتين
- آلبانيايي
- ارمنی
- اندونزيايي
- برمه ای
- بلتی
- بلغاری
- بنگالی
- بوسنیایی
- پرتغالی
- پشتو
- تایلندی
- چیچوایی
- رواندایی
- سندی
- سوئدی
- فنلاندی
- فولانی
- گرجی
- لهستانی
- لوگاندا
- مالاگاشی
- نروژی
- هلندی
- هندی
- کتاب های صوتی
- تازه های نشر
- مجلات مجمع
- نرمافزار های مجمع
- رویدادها
- اجلاس مجمع عمومی
- همایشها
- جشنواره ها و مسابقه ها
- خدمات
- چهرهای ماندگار
- گالری
- آمار شیعیان جهان
- ارتباط با دفاتر مجمع
آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی
آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی (۱۳۰۴–۱۳۹۴ش) فقیه، خطیب و از روحانیان سیاستمدار در ایران بود که عمر خویش را وقف مبارزه با رژیم پهلوی و نیز اعتلای پرچم نظام مقدس جمهوری اسلامی نمود. آن مرحوم از روحانیون فعال در پیروزی انقلاب اسلامی ایران و از شخصیت‌های شاخص نظام جمهوری اسلامی ایران بود.
آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی (۱۳۰۴–۱۳۹۴ش) فقیه، خطیب و از روحانیان سیاستمدار در ایران بود که عمر خویش را وقف مبارزه با رژیم پهلوی و نیز اعتلای پرچم نظام مقدس جمهوری اسلامی نمود. آن مرحوم از روحانیون فعال در پیروزی انقلاب اسلامی ایران و از شخصیت‌های شاخص نظام جمهوری اسلامی ایران بود. مشارکت در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی و نیز عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی، شورای نگهبان، مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام جزو مناصب ایشان در نظام جمهوری اسلامی بوده است. ایشان همچنین مؤسس بنیاد بین‌المللی غدیر و از بنیانگذاران مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) و مدتی عضو شورای عالی این مجمع بود.
خزعلی از شاگردان آیت‌الله بروجردی و امام خمینی در فقه و اصول و شاگرد علامه طباطبایی در فلسفه اسلامی بود. تفسیر دو جلدی انوار اودان از آثار اوست.
زندگی‌نامه و تحصیلات
آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی، در سال ۱۳۰۴ش در بروجرد چشم به جهان گشود. ده ساله بود که به همراه خانواده و برخی از بستگانش به مشهد مقدس مهاجرت کرد و در جوار مضجع نورانی حضرت ثامن‌الائمه(ع) رحل اقامت افکند.
ایشان تحصیل علوم دینی را در حوزه علمیه مشهد آغاز کرد؛ صرف و نحو را نزد شیخ علی‌اکبر دامغانی فرا گرفت و کتاب مغنی اللبیب را نزد محقق قوچانی خواند. معالم، لمعه و قوانین را نزد سید احمد یزدی آموخت و رسائل، مکاسب و کفایه را نزد شیخ هاشم قزوینی و بخشی از کفایه را نیز نزد شیخ مجتبی قزوینی فرا گرفت. او پس از آن راهی شهر قم شد و در درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی و خارج اصول امام خمینی(ره) حضور پیدا کرد. در بخش فلسفه، اشارات را نزد آیت‌الله شیخ جواد خندق‌آبادی تهرانی خواند و در درس منظومه و اسفارعلامه طباطبایی حاضر شد. وی همچنین مدتی نزد عارف بزرگ حضرت آیت‌الله محمدتقی بهجت تلمذ کرد.
ایشان حافظ قرآن کریم و نهج البلاغه نیز بود.
آیت‌الله خزعلی در سال ۱۳۲۷ش با طاهره کلباسی ازدواج کرد ثمره این ازدواج نه فرزند بود که یکی از آنها در اردیبهشت سال ۱۳۵۷ش درجریان مبارزات انقلابیون علیه رژیم پهلوی به شهادت رسید.
فعالیت‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی
بخش زیادی از زندگی آیت‌الله خزعلی به مبارزه با رژیم پهلوی سپری شد. از آغازین حرکت‌های ایشان علیه رژیم پهلوی، سخنرانی در شهر رفسنجان بود که به دستگیری و تبعیدش به گناباد در خراسان انجامید. همچنین یک بار در زندان قزل‌قلعه زندانی و سه‌بار نیز به شهرهایی مانند دامغان از توابع سمنان و زابل از شهرهای مرزی سیستان و بلوچستان تبعید شد. زمانی که ایشان در زابل و آیت‌الله خامنه‌ای در ایرانشهر در تبعید بودند، آیت‌الله خامنه‌ای به دیدار ایشان رفته بود. دلیل تبعید ایشان به زابل، امضای بیانیه‌ای در حمایت از مرجعیت امام خمینی در سال ۱۳۴۹ش بود.
خزعلی در دهه ۱۳۴۰ش سفرهای تبلیغی زیادی به نقاط مختلف ایران، به خصوص استان خوزستان، انجام داد.
از دیگر فعالیت‌های مرحوم خزعلی ایراد سخنرانی در حسینیه ارشاد بود. ایشان نیز در سال ۱۳۴۸ش چند سخنرانی در این حسینیه ایراد کرد که محتوای آنها ضرورت فعالیت‌های فرهنگی از جمله تأسیس کتابخانه بود.
آیت‌الله خزعلی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود و در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، همکاری نزدیکی با این نهاد حوزوی داشت و در مبارزات آن مرکز با رژیم پهلوی به طور جدی شرکت می‌کرد. همچنین در ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی حامل پیام امام خمینی(ره) برای علمای نجف‌آباد بود.
فعالیت‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی
آیت‌الله خزعلی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به عضویت مجلس خبرگان قانون اساسی درآمد که وظیفه آن تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بود. وی همچنین با حکم امام خمینی(ره) عضو فقهای شورای نگهبان شد و سه دوره نیز به عنوان نماینده مردم استان خراسان در مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد. ایشان در جنگ رژیم بعث عراق علیه ایران، بارها در جبهه‌‌های نبرد حق علیه باطل حضور یافت.
مسئولیت‌ها در نظام جمهوری اسلامی ایران
برخی از مسؤولیت‌های ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شرح زیر است:
- عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی به عنوان نماینده مردم استان سمنان در سال ۱۳۵۸ش
- عضویت در مجلس خبرگان رهبری به نمایندگی از مردم استان خراسان از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۹۴ش
- عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۸ش
- عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با حکم امام خمینی ۱۳۶۸ش
- عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام
- عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)
فعالیت‌های علمی و فرهنگی
یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های فرهنگی آیت‌الله خزعلی تأسیس بنیاد بین‌المللی غدیر بود. ایشان ریاست این نهاد بین المللی را نیز بر عهده داشت. همچنین آن مرحوم جزو بنیانگذاران مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) بود و مدتی نیز به عنوان عضو شورای عالی این مجمع فعالیت کرد.
میراث مکتوب
تألیفات آیت‌الله خزعلی عبارت‌اند از:
- تفسیر سوره حمد
- شرح «اشعار عینیه» اثر ابن ابی‌الحدید، شاعر و متکلمِ معتزلی، درباره امام علی(ع)
- نگاهی به قطره‌ای از زلال جوشان حمد
- دوره دو جلدی انوار جاودان در تفسیر قرآن. این اثر که شرح و تفسیر سوره حمد و سوره بقره از آیه اول تا آیه ۳۳ را دربردارد، به تبیین مفاهیم لغات و آیات مطابق با رواج آن در عصر نزول قرآن می‌پردازد و از روش تفسیری قرآن به قرآن بهره برده است.
همچنین خاطرات و تحلیل‌های ایشان از دوران انقلاب اسلامی و مبارزات انقلابیون در کتاب «خاطرات آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی» گردآوری شده است. این کتاب به همت انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.
رحلت
آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی پس از تحمل یک دوره طولانی بیماری، در ۲۵ شهریور ۱۳۹۴ش در تهران دار فانی را وداع گفت. پیکر آن مرحوم در ۲۶ شهریور با حضور اقشار مختلف مردم و شخصیت‌های سیاسی و مذهبی در تهران تشییع شد و پس از اقامه نماز بر آن توسط آیت‌الله احمد جنتی به مشهد مقدس منتقل گردید و در رواق دارالزهد حرم امام رضا(ع) آرام گرفت. در پی ارتحال این عالم برجسته شیعه شخصیت‌های کشوری و لشکری و نیز نهادهای سیاسی و مذهبی پیام‌های تسلیت جداگانه صادر کردند.
در بخشی از پیامی که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ولی امر مسلمین جهان به مناسبت رحلت ایشان صادر کردند، آمده است:
«عمر با برکت این روحانی با فضیلت، سرشار از نقطه‌های درخشان است، سالیان دراز بهره‌گیری از درس امام خمینی و دیگر فقهای بزرگ در قم و مشهد، همراهی با امام بزرگوار از آغازین روزهای نهضت انقلابی و دفاع شجاعانه از آن بزرگمرد و در دوران دشوار اختناق طاغوتی با بیانی رسا و صریح، حضور در مسئولیت‌های سنگین پس از پیروزی و عضویت در شورای نگهبان و مجلس خبرگان، صبر جمیل بر شهادت فرزندش در قم و در هنگامه‌ی حرکات انقلابی ملت ایران و آنگاه حفظ قرآن و انس با آن و با دریای بی‌پایان حدیث و نیز فعالیت بلندمدت در تبلیغ و بیان معارف اسلامی، و آنگاه ثبات قدم در خط اصیل و صراط مستقیم انقلاب در همه حال و تا پایان زندگی... اینها سرفصل‌های مهم زندگی این عالم متقی و پرکار است که در دیوان الهی مضبوط و مأجور است.»
آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی (۱۳۰۴–۱۳۹۴ش) فقیه، خطیب و از روحانیان سیاستمدار در ایران بود که عمر خویش را وقف مبارزه با رژیم پهلوی و نیز اعتلای پرچم نظام مقدس جمهوری اسلامی نمود. آن مرحوم از روحانیون فعال در پیروزی انقلاب اسلامی ایران و از شخصیت‌های شاخص نظام جمهوری اسلامی ایران بود.
آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی (۱۳۰۴–۱۳۹۴ش) فقیه، خطیب و از روحانیان سیاستمدار در ایران بود که عمر خویش را وقف مبارزه با رژیم پهلوی و نیز اعتلای پرچم نظام مقدس جمهوری اسلامی نمود. آن مرحوم از روحانیون فعال در پیروزی انقلاب اسلامی ایران و از شخصیت‌های شاخص نظام جمهوری اسلامی ایران بود. مشارکت در تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی و نیز عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی، شورای نگهبان، مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام جزو مناصب ایشان در نظام جمهوری اسلامی بوده است. ایشان همچنین مؤسس بنیاد بین‌المللی غدیر و از بنیانگذاران مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) و مدتی عضو شورای عالی این مجمع بود.
خزعلی از شاگردان آیت‌الله بروجردی و امام خمینی در فقه و اصول و شاگرد علامه طباطبایی در فلسفه اسلامی بود. تفسیر دو جلدی انوار اودان از آثار اوست.
زندگی‌نامه و تحصیلات
آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی، در سال ۱۳۰۴ش در بروجرد چشم به جهان گشود. ده ساله بود که به همراه خانواده و برخی از بستگانش به مشهد مقدس مهاجرت کرد و در جوار مضجع نورانی حضرت ثامن‌الائمه(ع) رحل اقامت افکند.
ایشان تحصیل علوم دینی را در حوزه علمیه مشهد آغاز کرد؛ صرف و نحو را نزد شیخ علی‌اکبر دامغانی فرا گرفت و کتاب مغنی اللبیب را نزد محقق قوچانی خواند. معالم، لمعه و قوانین را نزد سید احمد یزدی آموخت و رسائل، مکاسب و کفایه را نزد شیخ هاشم قزوینی و بخشی از کفایه را نیز نزد شیخ مجتبی قزوینی فرا گرفت. او پس از آن راهی شهر قم شد و در درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی و خارج اصول امام خمینی(ره) حضور پیدا کرد. در بخش فلسفه، اشارات را نزد آیت‌الله شیخ جواد خندق‌آبادی تهرانی خواند و در درس منظومه و اسفارعلامه طباطبایی حاضر شد. وی همچنین مدتی نزد عارف بزرگ حضرت آیت‌الله محمدتقی بهجت تلمذ کرد.
ایشان حافظ قرآن کریم و نهج البلاغه نیز بود.
آیت‌الله خزعلی در سال ۱۳۲۷ش با طاهره کلباسی ازدواج کرد ثمره این ازدواج نه فرزند بود که یکی از آنها در اردیبهشت سال ۱۳۵۷ش درجریان مبارزات انقلابیون علیه رژیم پهلوی به شهادت رسید.
فعالیت‌های قبل از پیروزی انقلاب اسلامی
بخش زیادی از زندگی آیت‌الله خزعلی به مبارزه با رژیم پهلوی سپری شد. از آغازین حرکت‌های ایشان علیه رژیم پهلوی، سخنرانی در شهر رفسنجان بود که به دستگیری و تبعیدش به گناباد در خراسان انجامید. همچنین یک بار در زندان قزل‌قلعه زندانی و سه‌بار نیز به شهرهایی مانند دامغان از توابع سمنان و زابل از شهرهای مرزی سیستان و بلوچستان تبعید شد. زمانی که ایشان در زابل و آیت‌الله خامنه‌ای در ایرانشهر در تبعید بودند، آیت‌الله خامنه‌ای به دیدار ایشان رفته بود. دلیل تبعید ایشان به زابل، امضای بیانیه‌ای در حمایت از مرجعیت امام خمینی در سال ۱۳۴۹ش بود.
خزعلی در دهه ۱۳۴۰ش سفرهای تبلیغی زیادی به نقاط مختلف ایران، به خصوص استان خوزستان، انجام داد.
از دیگر فعالیت‌های مرحوم خزعلی ایراد سخنرانی در حسینیه ارشاد بود. ایشان نیز در سال ۱۳۴۸ش چند سخنرانی در این حسینیه ایراد کرد که محتوای آنها ضرورت فعالیت‌های فرهنگی از جمله تأسیس کتابخانه بود.
آیت‌الله خزعلی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود و در سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، همکاری نزدیکی با این نهاد حوزوی داشت و در مبارزات آن مرکز با رژیم پهلوی به طور جدی شرکت می‌کرد. همچنین در ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی حامل پیام امام خمینی(ره) برای علمای نجف‌آباد بود.
فعالیت‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی
آیت‌الله خزعلی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به عضویت مجلس خبرگان قانون اساسی درآمد که وظیفه آن تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بود. وی همچنین با حکم امام خمینی(ره) عضو فقهای شورای نگهبان شد و سه دوره نیز به عنوان نماینده مردم استان خراسان در مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد. ایشان در جنگ رژیم بعث عراق علیه ایران، بارها در جبهه‌‌های نبرد حق علیه باطل حضور یافت.
مسئولیت‌ها در نظام جمهوری اسلامی ایران
برخی از مسؤولیت‌های ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شرح زیر است:
- عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی به عنوان نماینده مردم استان سمنان در سال ۱۳۵۸ش
- عضویت در مجلس خبرگان رهبری به نمایندگی از مردم استان خراسان از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۹۴ش
- عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۸ش
- عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با حکم امام خمینی ۱۳۶۸ش
- عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام
- عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)
فعالیت‌های علمی و فرهنگی
یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های فرهنگی آیت‌الله خزعلی تأسیس بنیاد بین‌المللی غدیر بود. ایشان ریاست این نهاد بین المللی را نیز بر عهده داشت. همچنین آن مرحوم جزو بنیانگذاران مجمع جهانی اهل‌بیت(ع) بود و مدتی نیز به عنوان عضو شورای عالی این مجمع فعالیت کرد.
میراث مکتوب
تألیفات آیت‌الله خزعلی عبارت‌اند از:
- تفسیر سوره حمد
- شرح «اشعار عینیه» اثر ابن ابی‌الحدید، شاعر و متکلمِ معتزلی، درباره امام علی(ع)
- نگاهی به قطره‌ای از زلال جوشان حمد
- دوره دو جلدی انوار جاودان در تفسیر قرآن. این اثر که شرح و تفسیر سوره حمد و سوره بقره از آیه اول تا آیه ۳۳ را دربردارد، به تبیین مفاهیم لغات و آیات مطابق با رواج آن در عصر نزول قرآن می‌پردازد و از روش تفسیری قرآن به قرآن بهره برده است.
همچنین خاطرات و تحلیل‌های ایشان از دوران انقلاب اسلامی و مبارزات انقلابیون در کتاب «خاطرات آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی» گردآوری شده است. این کتاب به همت انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.
رحلت
آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی پس از تحمل یک دوره طولانی بیماری، در ۲۵ شهریور ۱۳۹۴ش در تهران دار فانی را وداع گفت. پیکر آن مرحوم در ۲۶ شهریور با حضور اقشار مختلف مردم و شخصیت‌های سیاسی و مذهبی در تهران تشییع شد و پس از اقامه نماز بر آن توسط آیت‌الله احمد جنتی به مشهد مقدس منتقل گردید و در رواق دارالزهد حرم امام رضا(ع) آرام گرفت. در پی ارتحال این عالم برجسته شیعه شخصیت‌های کشوری و لشکری و نیز نهادهای سیاسی و مذهبی پیام‌های تسلیت جداگانه صادر کردند.
در بخشی از پیامی که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ولی امر مسلمین جهان به مناسبت رحلت ایشان صادر کردند، آمده است:
«عمر با برکت این روحانی با فضیلت، سرشار از نقطه‌های درخشان است، سالیان دراز بهره‌گیری از درس امام خمینی و دیگر فقهای بزرگ در قم و مشهد، همراهی با امام بزرگوار از آغازین روزهای نهضت انقلابی و دفاع شجاعانه از آن بزرگمرد و در دوران دشوار اختناق طاغوتی با بیانی رسا و صریح، حضور در مسئولیت‌های سنگین پس از پیروزی و عضویت در شورای نگهبان و مجلس خبرگان، صبر جمیل بر شهادت فرزندش در قم و در هنگامه‌ی حرکات انقلابی ملت ایران و آنگاه حفظ قرآن و انس با آن و با دریای بی‌پایان حدیث و نیز فعالیت بلندمدت در تبلیغ و بیان معارف اسلامی، و آنگاه ثبات قدم در خط اصیل و صراط مستقیم انقلاب در همه حال و تا پایان زندگی... اینها سرفصل‌های مهم زندگی این عالم متقی و پرکار است که در دیوان الهی مضبوط و مأجور است.»