زندگینامه و تحصیلات
پـدرش عبدالهـادی چلبـی، در دوران سـلطنت در عـراق، وزیـر بازرگانـی و در دورهای، ریاسـت پارلمـان عـراق را بـه عهـده داشـت کـه هنـگام سـقوط نظـام پادشـاهی در عـراق، بـرای مأموریتـی رسـمی بـه تهـران رفتـه بـود و بـه جهـت مسـئولیتی کـه در عـراق داشـت، عـراق بـرای او ناامن شـد. از ایـن رو بهناچـار چندیـن مـاه در ایـران پنـاه گرفـت. خانوادهاش نیـز از عراق گریختنـد. پدربزرگش (عبدالحسـین پاشـا) نیـز در وزارتخانههـای مختلـف از جملـه وزارت معارف (فرهنـگ و آموزش و پـرورش) بهعنـوان وزیـر فعالیـت میکـرد.
احمـد، دوران جوانـی خـود را بـه اسـتثنای اواسـط دهـه ۹۰م کـه بـه دنبـال سـازماندهی قیـام از شـمال عـراق بـود، در شـهرهای امـان در اردن، لنـدن در انگلسـتان، بیروت در لبنان و واشـنگتن در امریـکا گذرانـد. ایشـان در یکـی از مـدارس شـبانهروزی تحصیلاتش را آغـاز کـرد سـپس بـرای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. او در آمریکا ابتدا در انسـتیتو تکنولوژی ماساچوسـت (امآیتی) و سـپس در دانشـگاه شـیکاگو تحصیـل کـرد و پـس از دریافـت مـدرک دکتـری در رشـته ریاضیـات، بـه لبنان نـزد بـرادر بزرگتـرش جـواد رفـت کـه چنـد سـال پیشتـر، بانکـی در آنجـا تأسـیس کـرده بـود. او با لیلا، دختـر عـادل عسـیران- سیاسـتمدار برجسـته شـیعه لبنـان- ازدواج کـرد. امـام موسـی صدر*رهبـر شـیعیان لبنـان عقـد ایـن دو را خواند.
احمـد در دانشـگاه آمریکایـی بیـروت بـه تدریـس مشـغول شـد و همزمـان در کنـار بـرادرش به بانکـداری پرداخـت. بانکـی کـه خانـواده چلبی در لبنان به راه انداخته بودند، سـودآور و مشـهور شـد و خانواده سـلطنتی اردن از آنها دعوت کرد تا بانکی هم در آن کشـور تأسـیس کنند. احمد چلبی بـه اردن رفتـه، بانـک «پتـرا» را تأسـیس کـرد کـه از مدرنتریـن فنـاوری روز در سیسـتم بانکـی بهرهمنـد بـود. ایـن بانـک خیلـی زود تبدیـل بـه دومیـن بانـک بزرگ اردن شـد. پس از گذشـت چند سـال، دولـت اردن بانـک پتـرا را مصـادره کـرد و دادگاهی نظامی در اردن، چلبـی را به صورت غیابی بـه 22 سـال زنـدان محکـوم کـرد. احمـد چلبـی مخفیانـه بـه سـوریه رفـت و اتهاماتـی کـه علیهاش مطرح شـد را ناشـی از توطئه رقیبان و فشـار صدام بر ملکحسـین، پادشـاه اردن قلمداد میکرد.
فعالیتهای سیاسی
احمد چلبی فعالیتهای سیاسـی وسـیعی در کشـورهای مختلف انجام داد تا جایی که او را از معـدود افـراد جهانسـومی دانسـتهاند کـه موفق شـد یـک لابی قوی میـان دو حزب دموکـرات (در دوره بیل کلینتون) و جمهوریخواه (در دوره بوش پسـر) در کشـور آمریکا تشـکیل دهد. چلبـی فعالیتهـای گسـتردهای علیـه رژیم بعث عـراق و صدام انجام داد. در انتفاضه شـعبانیه عراق*، در کنار لشـکر بدر به حمایت از جنبش مسـلحانه شـیعیان عراق پرداخت. ایشـان همچنین در سـال 1992م، جنبـش مبارزاتـی علیـه رژیـم دیکتاتـوری صـدام در منطقـه کردسـتان عـراق را رهبـری کـرد. او اردوگاههایـی برای آموزش نیروهای مسـلح جهت مبارزه بـا رژیم صدام بر پا نمود. سـرانجام هـم بـا نیروهایـی که آمـوزش داد و با همـکاری اتحادیه میهنی کردسـتان عراق، عملیاتی علیـه صـدام بـه راه انداخـت کـه بـه شکسـت انجامید. ایشـان تـا سـال 1997م در ایـن منطقه باقی مانـد و در جنـگ رژیـم بعـث عـراق علیه ایـران، آشـکارا از ایران حمایـت میکرد. احمـد چلبـی شـخصیتی چندبُعدی و مقبول نزد گروههای مختلف مخالف صدام داشت. با اینکه شـیعه مذهب بود، شـیعه و سـنی، کرد و عرب، اسلامگرا و... با او روابط حسـنهای داشتند.
ایشـان ارتباطاتـی گسـترده با روزنامهنگاران آمریکایی، انگلیسـی و حتی قانونگـذاران آمریکایی داشـت. همچنیـن ارتباطـات خوبی با مشـاوران جریـان نومحافظهکار آمریکا داشـت که زمینههای اشـغال عـراق را فراهـم کردنـد. برخـی رسـانهها تأکیـد دارنـد کـه وی یکـی از عراقیهایـی بـود کـه بیشـترین همـکاری را بـا جـورج بـوش، رئیسجمهور سـابق آمریـکا، در چارچوب تصمیـم حمله به عـراق و برانـدازی رژیـم صدام داشـت.
مناصب حکومتی پس از سقوط ر ژیم بعث عراق
پـس از حملـه آمریـکا و متحدانـش بـه عـراق و برانـدازی رژیـم صـدام، احمـد چلبـی بـرای دوره کوتاهـی معـاون نخسـتوزیر و وزیـر نفـت بـود. او ریاسـت شـورای حکومـت انتقالـی، از اول تـا پایان سـپتامبر 2003م را نیز بر عهده داشـت. ایشـان همچنین در دورههای مختلف، به نمایندگی مجلس عراق رسـید و از رهبران فراکسـیون پارلمانی المواطن (وابسـته به مجلس اعالی اسلامی عـراق) هـم بهشـمار میرفـت. البتـه خـود وی گفتـه بـود کـه بـه دنبال کسـب مناصب بـالا، از جمله ریاسـتجمهوری عـراق نیسـت و مأموریتـش بـا برانـدازی رژیـم صـدام به پایان رسـیده اسـت. یکی از جنجالیتریـن سـمتهایی کـه چلبـی در عـراق پـس از سـقوط رژیـم صـدام در دسـت گرفـت، مسـئولیت ریشـهکنی بعثیهـا در عـراق بـود و همیـن مسـئله، دشـمنی بعثیهـا بـا او را دو چنـدان کـرد؛ چنانکـه دختـر صـدام پـس از مـرگ چلبـی، خـود را شـادمان از مـرگ او میدانسـت.
رحلت
دکتـر احمـد چلبـی، سـرانجام پـس از عمـری تلاش و کوشـش روز سهشـنبه ۱۲ آبـان 1394ش برابـر بـا ۳ نوامبـر ۲۰۱۵م، در هفتـاد سـالگی دار فانـی را وداع گفـت و بـه دیـار باقـی شـتافت. پیکر ایشـان در ورودی حـرم امـام موسـی بـن جعفـر(ع) و امـام جـواد(ع) در کاظمیـن دفن شـد.