لزوم پرداخت حق‌الناس به قیمت روز | اثبات نظم دقیق عالم با علم کیهان‌شناسی
عضو شورای عالی مجمع جهانی اهلبیت(ع) با اشاره به مسئله حق‌الناس در توبه گفت: برخی تصور می‌کنند اگر ۲۰ سال پیش یک میلیون تومان حق کسی را خورده‌اند الان با پرداخت همان یک میلیون تومان جبران می‌شود، در حالی که این حق ادا نمی‌شود و باید به قیمت روز محاسبه کند.
به گزارش پایگاه رسمی مجمع جهانی اهل بیت (ع)- آیت‌الله «مهدی هادوی تهرانی» عضو شورای عالی مجمع جهانی اهلبیت(ع) و استاد درس خارج حوزه علمیه، امروز ـ ۷ خرداد‌ماه ـ در ادامه مباحث تفسیری خود به تفسیر آیاتی از سوره مبارکه قیامت پرداخت.
متن سخنان وی به شرح زیر است:
سوره قیامه با دو قسم یعنی «یوم‌القیامه» و «نفس‌اللوامه» شروع می‌شود و چون با قسم به روز قیامت آغاز شده، نام این سوره هم اینگونه نامگذاری شده است و مراد از نفس لوامه هم مطلق نفس انسان است و چنانچه علامه طباطبایی و حسن بصری آن را به نفس انسان مؤمن و کافر نسبت داده‌اند مراد نیست. جواب قسم هم محذوف است و از آیات بعدی، مقصود آن مشخص می‌شود.
آیه سوم و چهارم هم طرح یک شبهه و جواب آن است؛ یعنی انسانها گمان می‌کنند خداوند چگونه می‌خواهد استخوان‌های پوسیده را بعد از مردن جمع کند و خدا پاسخ داد ما می‌توانیم سرانگشتان مردگان را هم جمع کنیم؛ امروز اثر انگشت گرفتن امر رایجی است ولی طرح این بحث در ۱۴۰۰سال قبل امر مهم و عجیبی است زیرا اثر انگشت هر انسانی منحصر به فرد است.
خدواند در آیات بعد فرموده است؛ بَلْ يُرِيدُ الْإِنْسَانُ لِيَفْجُرَ أَمَامَهُ؛ يَسْأَلُ أَيَّانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ؛ یعنی انسان چون دوست دارد به فجور خود ادامه دهد از زمان قیامت می‌پرسد که زمان آن چه موقعی است. برخی انسانها دنبال بی‌بند و باری هستند نه دین و دانش دینی. شیخ طوسی در تبیان به این معنا اشاره کرده و گویا تعبیر «لیفجر امامه» برای او ثقیل است لذا به نقل قول از علمای اهل‌سنت اشاره کرده است. او از زجاج از ادبای اهل سنت نقل کرده است که این تعبیر یعنی توبه را به تاخیر انداختن است.
در روایات بیان شده است که اکثر اهل النار المسوفون یعنی کسانی که توبه را به تاخیر می‌اندازند. البته اینکه «لیفجر امامه» را المسوف بالتوبه گفته‌اند جنبه مصداق دارد و قطعا معنای آن این نیست، یعنی اهل فجور قصد توبه و اصلاح کارها را ندارند.
پرداخت حق‌الناس به قیمت روز
در بحث توبه هم تاکید شده است که توبه پشیمانی از عمل، طلب استغفار و مغفرت و بنا بر عدم انجام است و اینها در حق‌الله کافی است اما در حقوق الناس لازم است ولی کافی نیست، یعنی باید حقی را که تضییع کرده است جبران کند. گاهی حق شخصی مطرح است و مثلا انسان مالی را از بین برده است و آن را جبران می‌کند. در اینجا یک بحث فقهی را مطرح کنم زیرا برخی تصور می‌کنند اگر مثلا ۲۰ سال پیش یک میلیون تومان حق کسی را خورده‌اند الان با همان یک میلیون تومان جبران می‌شود، خیر این حق ادا نمی‌شود و باید به قیمت روز محاسبه کنید. همه فقها گفته‌اند غاصب باید حقی را که ضایع کرده است با قیمت روز جبران کند.
در بحث اطعام مسکین در کفاره هم این موضوع مطرح است و کسی حق ندارد اگر ۲۰ سال پیش کفاره بر عهده بوده است با قیمت آن روز حساب کند بلکه باید به قیمت روز محاسبه و مثلا به ۶۰ مسکین طعام بدهد و نگوید من ۱۰ سال قبل روزه خورده‌ام.
برخی افراد می‌پرسند که مثلا کسی که در کشور دیگری مانند اروپا زندگی می‌کند و قصد دارد فطریه و کفاره بدهد؛ آیا می‌توانند آن را به ایران بفرستند با توجه به اینکه مستحب است که در منطقه خودشان هزینه شود که جواب بله است؛ آیا باید به قیمت ایران محاسبه کنند یا به قیمت یورو و دلار؛ جواب این است که آنان باید یک مد طعام را به قیمت محل زندگی خود محاسبه کنند و بپردازند. در مورد فطریه هم یک ساع طعام(۳ کیلو) از طعام متعارف مطرح است و اگر در ایران پرداخت شود، به نرخ ایران و اگر به نرخ اروپا باشد، باید به نرخ اروپا باشد؛ البته اگر در آنجا برنج متعارف است باید به قیمت برنج بدهد و در ایران مثلا اگر نان متعارف باشد، به قیمت نان محاسبه می‌شود.
مقدار ساع
ما تحقیقی در مورد ساع همراه با آزمایش عملی انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم که یک ساع، ۳ کیلو و نیم است و آقای شبیری زنجانی هم ۳ کیلو و ۶۰۰ گرم را مقدار ساع می‌داند. ساع پیمانه حجمی است نه وزنی. بر اساس شواهد تاریخی و نمونه‌هایی که از ساع قدیمی در موزه‌ها به دست آمده است و تحقیقات برخی مانند سردار کابلی که بر روی اوزان و مقادیر کار کرده است؛ یک ساع حدود سه کیلو و نیم است.
بحث این بود که مقصود از لیفجر امامه چیست؟ شیخ طوسی از نقل برخی از مفسرین مانند زجاج آورده است که به تاخیر انداختن توبه است ولی ظاهرا مقصود همان است که علامه طباطبایی فرمودند یعنی دوست دارد در آینده هم مانند گذشته فسق و فجور کرده و گناه کند؛ اینکه می‌پرسد روز قیامت چه زمانی است، دنبال دانستن زمان آن نیست بلکه می‌خواهد بگوید قیامتی در کار نیست. پیامبری آمده و به مردم می‌گوید این کارهایی که تاکنون کرده‌اید فسق و فجور و خلاف است و انجام ندهید ولی آنها به جای توبه می‌گویند قیامت کی خواهد بود یا می‌گویند مگر ممکن است که روزی این استخوان‌های پوسیده و بر باد رفته دوباره جمع شوند؟
عالم قیامت
خداوند در آیات بعد به قیامت و توصیف آن پرداخته و فرموده است: فَإِذَا بَرِقَ الْبَصَرُ؛ وَخَسَفَ الْقَمَرُ؛ وَ جُمِعَ الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ؛ یعنی چشم انسان از تعجب خیره می‌شود و برق می‌زند و ماه تاریک می‌شود. البته اینها مقدمات روز قیامت است لذا برای انسان خیلی عجیب است و در تاریخ بشر سابقه نداشته است.
بارها عرض شد عالم دنیا با عالم قیامت خیلی متفاوت است. الان در زمین پستی و بلندی وجود دارد ولی در روز قیامت فضای مسطحی وجود دارد که همه انسان‌های طول تاریخ از ابتدا تا روز قیامت جمع می‌شوند و همدیگر را می‌بینند. ضمن اینکه ویژگی‌های بهشت و جهنم اصلا قابل مقایسه با ویژگی‌های دنیا نیست و قرآن برای اینکه آن نعمات برای ما قابل فهم باشد با نعمات دنیا مقایسه کرده است تا فهم همگانی از آن پیدا شود.
علم امروز این نکته را کشف کرده که در گذشته نمی‌دانستند؛ هرقدر علم کیهان‌شناسی پیشرفت کرد نشان داد نظام عالم کیهانی به قدری دقیق است که اگر یک ذره بر هم بریزد همه آن منهدم خواهد شد یعنی اگر مقداری گردش زمین و ماه بهم بریزد همه کهکشان و هستی دچار فروپاشی خواهد شد.
عضو شورای عالی مجمع جهانی اهلبیت(ع) با اشاره به مسئله حق‌الناس در توبه گفت: برخی تصور می‌کنند اگر ۲۰ سال پیش یک میلیون تومان حق کسی را خورده‌اند الان با پرداخت همان یک میلیون تومان جبران می‌شود، در حالی که این حق ادا نمی‌شود و باید به قیمت روز محاسبه کند.
به گزارش پایگاه رسمی مجمع جهانی اهل بیت (ع)- آیت‌الله «مهدی هادوی تهرانی» عضو شورای عالی مجمع جهانی اهلبیت(ع) و استاد درس خارج حوزه علمیه، امروز ـ ۷ خرداد‌ماه ـ در ادامه مباحث تفسیری خود به تفسیر آیاتی از سوره مبارکه قیامت پرداخت.
متن سخنان وی به شرح زیر است:
سوره قیامه با دو قسم یعنی «یوم‌القیامه» و «نفس‌اللوامه» شروع می‌شود و چون با قسم به روز قیامت آغاز شده، نام این سوره هم اینگونه نامگذاری شده است و مراد از نفس لوامه هم مطلق نفس انسان است و چنانچه علامه طباطبایی و حسن بصری آن را به نفس انسان مؤمن و کافر نسبت داده‌اند مراد نیست. جواب قسم هم محذوف است و از آیات بعدی، مقصود آن مشخص می‌شود.
آیه سوم و چهارم هم طرح یک شبهه و جواب آن است؛ یعنی انسانها گمان می‌کنند خداوند چگونه می‌خواهد استخوان‌های پوسیده را بعد از مردن جمع کند و خدا پاسخ داد ما می‌توانیم سرانگشتان مردگان را هم جمع کنیم؛ امروز اثر انگشت گرفتن امر رایجی است ولی طرح این بحث در ۱۴۰۰سال قبل امر مهم و عجیبی است زیرا اثر انگشت هر انسانی منحصر به فرد است.
خدواند در آیات بعد فرموده است؛ بَلْ يُرِيدُ الْإِنْسَانُ لِيَفْجُرَ أَمَامَهُ؛ يَسْأَلُ أَيَّانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ؛ یعنی انسان چون دوست دارد به فجور خود ادامه دهد از زمان قیامت می‌پرسد که زمان آن چه موقعی است. برخی انسانها دنبال بی‌بند و باری هستند نه دین و دانش دینی. شیخ طوسی در تبیان به این معنا اشاره کرده و گویا تعبیر «لیفجر امامه» برای او ثقیل است لذا به نقل قول از علمای اهل‌سنت اشاره کرده است. او از زجاج از ادبای اهل سنت نقل کرده است که این تعبیر یعنی توبه را به تاخیر انداختن است.
در روایات بیان شده است که اکثر اهل النار المسوفون یعنی کسانی که توبه را به تاخیر می‌اندازند. البته اینکه «لیفجر امامه» را المسوف بالتوبه گفته‌اند جنبه مصداق دارد و قطعا معنای آن این نیست، یعنی اهل فجور قصد توبه و اصلاح کارها را ندارند.
پرداخت حق‌الناس به قیمت روز
در بحث توبه هم تاکید شده است که توبه پشیمانی از عمل، طلب استغفار و مغفرت و بنا بر عدم انجام است و اینها در حق‌الله کافی است اما در حقوق الناس لازم است ولی کافی نیست، یعنی باید حقی را که تضییع کرده است جبران کند. گاهی حق شخصی مطرح است و مثلا انسان مالی را از بین برده است و آن را جبران می‌کند. در اینجا یک بحث فقهی را مطرح کنم زیرا برخی تصور می‌کنند اگر مثلا ۲۰ سال پیش یک میلیون تومان حق کسی را خورده‌اند الان با همان یک میلیون تومان جبران می‌شود، خیر این حق ادا نمی‌شود و باید به قیمت روز محاسبه کنید. همه فقها گفته‌اند غاصب باید حقی را که ضایع کرده است با قیمت روز جبران کند.
در بحث اطعام مسکین در کفاره هم این موضوع مطرح است و کسی حق ندارد اگر ۲۰ سال پیش کفاره بر عهده بوده است با قیمت آن روز حساب کند بلکه باید به قیمت روز محاسبه و مثلا به ۶۰ مسکین طعام بدهد و نگوید من ۱۰ سال قبل روزه خورده‌ام.
برخی افراد می‌پرسند که مثلا کسی که در کشور دیگری مانند اروپا زندگی می‌کند و قصد دارد فطریه و کفاره بدهد؛ آیا می‌توانند آن را به ایران بفرستند با توجه به اینکه مستحب است که در منطقه خودشان هزینه شود که جواب بله است؛ آیا باید به قیمت ایران محاسبه کنند یا به قیمت یورو و دلار؛ جواب این است که آنان باید یک مد طعام را به قیمت محل زندگی خود محاسبه کنند و بپردازند. در مورد فطریه هم یک ساع طعام(۳ کیلو) از طعام متعارف مطرح است و اگر در ایران پرداخت شود، به نرخ ایران و اگر به نرخ اروپا باشد، باید به نرخ اروپا باشد؛ البته اگر در آنجا برنج متعارف است باید به قیمت برنج بدهد و در ایران مثلا اگر نان متعارف باشد، به قیمت نان محاسبه می‌شود.
مقدار ساع
ما تحقیقی در مورد ساع همراه با آزمایش عملی انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم که یک ساع، ۳ کیلو و نیم است و آقای شبیری زنجانی هم ۳ کیلو و ۶۰۰ گرم را مقدار ساع می‌داند. ساع پیمانه حجمی است نه وزنی. بر اساس شواهد تاریخی و نمونه‌هایی که از ساع قدیمی در موزه‌ها به دست آمده است و تحقیقات برخی مانند سردار کابلی که بر روی اوزان و مقادیر کار کرده است؛ یک ساع حدود سه کیلو و نیم است.
بحث این بود که مقصود از لیفجر امامه چیست؟ شیخ طوسی از نقل برخی از مفسرین مانند زجاج آورده است که به تاخیر انداختن توبه است ولی ظاهرا مقصود همان است که علامه طباطبایی فرمودند یعنی دوست دارد در آینده هم مانند گذشته فسق و فجور کرده و گناه کند؛ اینکه می‌پرسد روز قیامت چه زمانی است، دنبال دانستن زمان آن نیست بلکه می‌خواهد بگوید قیامتی در کار نیست. پیامبری آمده و به مردم می‌گوید این کارهایی که تاکنون کرده‌اید فسق و فجور و خلاف است و انجام ندهید ولی آنها به جای توبه می‌گویند قیامت کی خواهد بود یا می‌گویند مگر ممکن است که روزی این استخوان‌های پوسیده و بر باد رفته دوباره جمع شوند؟
عالم قیامت
خداوند در آیات بعد به قیامت و توصیف آن پرداخته و فرموده است: فَإِذَا بَرِقَ الْبَصَرُ؛ وَخَسَفَ الْقَمَرُ؛ وَ جُمِعَ الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ؛ یعنی چشم انسان از تعجب خیره می‌شود و برق می‌زند و ماه تاریک می‌شود. البته اینها مقدمات روز قیامت است لذا برای انسان خیلی عجیب است و در تاریخ بشر سابقه نداشته است.
بارها عرض شد عالم دنیا با عالم قیامت خیلی متفاوت است. الان در زمین پستی و بلندی وجود دارد ولی در روز قیامت فضای مسطحی وجود دارد که همه انسان‌های طول تاریخ از ابتدا تا روز قیامت جمع می‌شوند و همدیگر را می‌بینند. ضمن اینکه ویژگی‌های بهشت و جهنم اصلا قابل مقایسه با ویژگی‌های دنیا نیست و قرآن برای اینکه آن نعمات برای ما قابل فهم باشد با نعمات دنیا مقایسه کرده است تا فهم همگانی از آن پیدا شود.
علم امروز این نکته را کشف کرده که در گذشته نمی‌دانستند؛ هرقدر علم کیهان‌شناسی پیشرفت کرد نشان داد نظام عالم کیهانی به قدری دقیق است که اگر یک ذره بر هم بریزد همه آن منهدم خواهد شد یعنی اگر مقداری گردش زمین و ماه بهم بریزد همه کهکشان و هستی دچار فروپاشی خواهد شد.