یادداشتی از عباس خامه‌یار؛ شیخ تیجان؛ یاری از تبار بِلال
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، خیلی زود در قامت سفیری دلسوخته و دلباخته با زی روحانی شیعی به کشورش سیرالئون بازگشت و به معرفی انقلاب اسلامی و تبیین اندیشه‌های تابناک امام پرداخت و دیری نپایید که بخش بزرگی از مردم آن خطه را به عاشقان ایران و نظام نوپای آن تبدیل کرد و با پیگیری‌های مجدانه او، سفارت و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برای نخستین‌بار در فریتاون تأسیس و افتتاح شد.
رایزن فرهنگی ایران در لبنان در یادداشتی از خدمات علامه «شیخ احمد تیجان سیلا» به انقلاب اسلامی سخن به میان آورد.
یادداشت دکتر «عباس خامه‌یار» به شرح زیر است:
شامگاه روز گذشته، همکار و دوست دیرینه‌ام جناب محمد علی شاه‌حسینی که متخصص و آشنا به فرهنگ قاره آفریقاست و طی دهه‌های گذشته در چندین کشور آفریقایی به عنوان رایزن فرهنگی ایران خدمات ارزشمندی داشته است، خبر درگذشت دوست قدیمی و مشترکمان، علامه «شیخ احمد تیجان سیلا» را برایم ارسال کرد.
بدون درنگ با ایشان تماس گرفته و با اندوهی فراوان، جویای چگونگی وقوع این اتفاق ناگوار شدم. خاطرات مشترکمان در سیرالئون در دهه شصت و دهه‌های بعد در همایش‌ها، نشست‌ها و سمینارهای داخل و خارج کشور را مرور و از اخلاق و صفات نیکوی آن عالم برجسته تقریبی و نقش وحدت‌بخش او در سراسر آفریقا صحبت کردیم.
تیجان را از نوجوانی و چند سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی که همراه عده‌ای از آفریقایی‌ها در قم و در دارالتبلیغ اسلامی مشغول تحصیل علوم دینی بود، می‌شناختم.
حضور طلبه‌های جوان سیاهپوست در شرایط و بافت فرهنگی متفاوت آن روز کشورمان، دشواری‌های خود را داشت و به خاطر انگشت‌نما بودنشان گاهی سوژه همشهری‌های جوانم و یا شگفتی کودکان شهرم می‌شدند و این خود صبر و از خودگذشتگی زیادی را می‌طلبید.
تیجانِ جوان، از زمانی که در سال ١٣٥٣به قم آمده بود، چنین ظرفیتی را داشت و از بذله‌گویان وطنی می‌گذشت و خم به ابرو نمی‌آورد!
او که تازیانه‌های استعمار و استبداد را بر تن خود و هم‌قاره‌ای‌هایش و بر سراسر پیکر قاره آفریقا حس می‌کرد با وقوع انقلاب اسلامی به صف یاران امام خمینی(ره) پیوست.
شیخ احمد شیفته امام بود و مسیر آزادی و گسستن زنجیرهای بردگی و اسارت استبداد و استعمار را در نشر افکار امام می‌دید.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، خیلی زود در قامت سفیری دلسوخته و دلباخته با زی روحانی شیعی به کشورش سیرالئون بازگشت و به معرفی انقلاب اسلامی و تبیین اندیشه‌های تابناک امام پرداخت و دیری نپایید که بخش بزرگی از مردم آن خطه را به عاشقان ایران و نظام نوپای آن تبدیل کرد و با پیگیری‌های مجدانه او، سفارت و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برای نخستین‌بار در فریتاون تأسیس و افتتاح شد.
پس از آن هم به راه‌اندازی حوزه علمیه و کلینیک ایران در سیرالئون همت گماشت.
شیخ تیجان در تمام همایش‌ها و نشست‌های بین‌المللی در آفریقا و سایر کشورهای جهان با منطق، استدلال، میانه‌روی و شجاعت از انقلاب، امام و مقام معظم رهبری دفاع می‌کرد.
او مدیر رادیو FN95.7 فریتاون بود که روزانه به صورت متوسط یازده ساعت به پخش برنامه‌های فرهنگی شامل آموزش قرآن، فقه، عقاید و سخنرانی به مناسبت‌های گوناگون می‌پرداخت.
وی همچنین به عضویت مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و مجمع جهانی اهل بیت(ع) درآمد و نمایندگی مجمع اهل بیت(ع) را در سیرالئون بر عهده گرفت.
شیخ که مدارج علمی را به تدریج طی کرده بود با ارتباطات وسیعی که داشت در سیرالئون و کشورهای غرب آفریقا نفوذ فراوانی پیدا کرد و از آن در راستای اعتلای فرهنگ اسلام و نشر اهداف و اندیشه‌های اهل بیت بهره می‌گرفت.
تسلط به زبان‌های فارسی، انگلیسی، عربی و زبان‌های بومی نظیر کریول و فولا از دیگر شاخصه‌های این عالم برجسته بود.
او از علمای بزرگ شیعه دوازده امامی و امام جمعه مسجد مرکزی فریتاون (بزرگترین مسجد سیرالئون) بود و هزاران نمازگزار، نماز را به امامت ایشان اقامه می‌کردند. وی اعتقاد داشت موج تشیع در آفریقا وجود دارد که بسیار پیش رونده و فراگیر است؛ اما علیه هیچ دین و مذهبی نیست. به اعتقاد وی سنی واقعی، برادر شیعه واقعی است.
شیخ بارها گفته بود که: در راه خدا از سرزنش هیچ سرزنش‌گری نمی‌هراسیم. هیچ‌کس را نسبت به پذیرفتن چیزی وادار نمی‌کنیم، هیچ مزاحمتی برای ادیان به وجود نمی‌آوریم و در قوانین کشورها نیز اخلال ایجاد نمی‌کنیم؛ بلکه تنها خواهان تبلیغ و نشر دین هستیم. همان‌گونه که در قرآن و احادیث نبوی نیز آمده است و با هر اتهامی که روبه‌رو می‌شویم، با موعظه نیک، منطق و با رجوع به قرآن و احادیث شریفه، به مقابله با آن می‌پردازیم.
به برادران اهل سنت گوشزد می کنیم که باید متحد شویم ، زیرا دشمن ما یکی است. شیعه واقعی، برادر سنی واقعی است؛ رسول‌الله(ص) بین دو قبیله اوس و خزرج و بین همه مسلمانان، پیوند برادری ایجاد کردند.
ما با اهل سنت در جهان، هیچ مشکلی نداریم و با آن‌ها همواره نماز را به‌پا می‌داریم.
شیخ تیجان در کنار «شیخ ابراهیم زکزاکی»، رهبر جنبش اسلامی نیجریه قرار گرفت و با محکوم کردن تعرض به او از سوی مقامات حاکم آن کشور، از مسلمانان و سازمان‌های فعال در زمینه حقوق بشر در جهان خواست تا در راستای آزادی وی و رفع بی‌عدالتی‌ها علیه شیعیان نیجریه وارد عمل شوند؛ وی بر این باور بود که مظلومیت شیعه تنها در آفریقا نیست، بلکه در سراسر جهان است. شیخ می‌گفت: ما در برابر ظلم و بی‌عدالتی، علیه هیچ فردی ساکت نمی‌نشینیم و آن را نمی پذیریم . مقامات نیجریه باید شیخ زکزاکی را آزاد کنند، زیرا ما معتقدیم که ارتباطی با کسی یا چیزی ندارد و تنها رسالت پیامبر(ص) و ائمه(ع) را تبلیغ می‌کند و مسلح به آموزه‌های آن‌هاست.
ما با حق و حقیقت هستیم. تعرض به مقام اهل بیت(ع) به‌ویژه امام حسین(ع) و مظلومیت ایشان، ما را واداشته است تا از مظلوم در هر کجای جهان که باشد دفاع کنیم .
شیخ احمد تیجان علاوه بر مسلمانان بین مسیحیان نیز نفوذ فوق‌العاده‌ای داشت. در جنگ داخلی سیرالئون نقش برجسته‌ای برای ایجاد صلح ایفا نمود و با قبایل مختلف در مناطق پُر خطر آن کشور در تماس و رفت و آمد بود و آن‌ها را متقاعد کرد تا سلاح خویش بر زمین بگذارند.
وی در دولت و حکومت هم دارای اقتدار بود و مدتی هم بالاترین مقام دینی، یعنی مقام «شیخ الشیوخ»ی کشورش را عهده‌دار بود. وی موسس شورای بین ادیانی سیرالئون بود که مسیحیان و مسلمانان در آن فعالیت دارند و عضویت آن را داشت و رهبر معنوی شورای متحد سیرالئون محسوب می‌شد.
شیخ احمد در سال ۲۰۰۰ به عنوان سفیر صلح سازمان ملل برگزیده شد.
ایشان شاگردان زیادی را تربیت کرد و در حوزه علمیه فریتاون به تدریس و آموزش آنان پرداخت. او همواره مشاوری امین، سربازی فداکار و یاری وفادار برای مکتب اهل بیت، ایران و رهبری بود.
روحش شاد و یادش گرامی باد!
گفتنی است حجت الاسلام والمسلمین شیخ «احمد تیجان سیلا» نماینده مجمع جهانی اهل بیت(ع) در کشور سیرالئون روز پنج شنبه سوم تیرماه 1400 دار فانی را وداع گفت.
آن مرحوم از مبلّغان مکتب اهل بیت(ع) و از بزرگان شیعه آفریقا و امام جماعت مسجد مرکزی "فریتاون" از بزرگترین مساجد سیرالئون بود.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، خیلی زود در قامت سفیری دلسوخته و دلباخته با زی روحانی شیعی به کشورش سیرالئون بازگشت و به معرفی انقلاب اسلامی و تبیین اندیشه‌های تابناک امام پرداخت و دیری نپایید که بخش بزرگی از مردم آن خطه را به عاشقان ایران و نظام نوپای آن تبدیل کرد و با پیگیری‌های مجدانه او، سفارت و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برای نخستین‌بار در فریتاون تأسیس و افتتاح شد.
رایزن فرهنگی ایران در لبنان در یادداشتی از خدمات علامه «شیخ احمد تیجان سیلا» به انقلاب اسلامی سخن به میان آورد.
یادداشت دکتر «عباس خامه‌یار» به شرح زیر است:
شامگاه روز گذشته، همکار و دوست دیرینه‌ام جناب محمد علی شاه‌حسینی که متخصص و آشنا به فرهنگ قاره آفریقاست و طی دهه‌های گذشته در چندین کشور آفریقایی به عنوان رایزن فرهنگی ایران خدمات ارزشمندی داشته است، خبر درگذشت دوست قدیمی و مشترکمان، علامه «شیخ احمد تیجان سیلا» را برایم ارسال کرد.
بدون درنگ با ایشان تماس گرفته و با اندوهی فراوان، جویای چگونگی وقوع این اتفاق ناگوار شدم. خاطرات مشترکمان در سیرالئون در دهه شصت و دهه‌های بعد در همایش‌ها، نشست‌ها و سمینارهای داخل و خارج کشور را مرور و از اخلاق و صفات نیکوی آن عالم برجسته تقریبی و نقش وحدت‌بخش او در سراسر آفریقا صحبت کردیم.
تیجان را از نوجوانی و چند سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی که همراه عده‌ای از آفریقایی‌ها در قم و در دارالتبلیغ اسلامی مشغول تحصیل علوم دینی بود، می‌شناختم.
حضور طلبه‌های جوان سیاهپوست در شرایط و بافت فرهنگی متفاوت آن روز کشورمان، دشواری‌های خود را داشت و به خاطر انگشت‌نما بودنشان گاهی سوژه همشهری‌های جوانم و یا شگفتی کودکان شهرم می‌شدند و این خود صبر و از خودگذشتگی زیادی را می‌طلبید.
تیجانِ جوان، از زمانی که در سال ١٣٥٣به قم آمده بود، چنین ظرفیتی را داشت و از بذله‌گویان وطنی می‌گذشت و خم به ابرو نمی‌آورد!
او که تازیانه‌های استعمار و استبداد را بر تن خود و هم‌قاره‌ای‌هایش و بر سراسر پیکر قاره آفریقا حس می‌کرد با وقوع انقلاب اسلامی به صف یاران امام خمینی(ره) پیوست.
شیخ احمد شیفته امام بود و مسیر آزادی و گسستن زنجیرهای بردگی و اسارت استبداد و استعمار را در نشر افکار امام می‌دید.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، خیلی زود در قامت سفیری دلسوخته و دلباخته با زی روحانی شیعی به کشورش سیرالئون بازگشت و به معرفی انقلاب اسلامی و تبیین اندیشه‌های تابناک امام پرداخت و دیری نپایید که بخش بزرگی از مردم آن خطه را به عاشقان ایران و نظام نوپای آن تبدیل کرد و با پیگیری‌های مجدانه او، سفارت و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برای نخستین‌بار در فریتاون تأسیس و افتتاح شد.
پس از آن هم به راه‌اندازی حوزه علمیه و کلینیک ایران در سیرالئون همت گماشت.
شیخ تیجان در تمام همایش‌ها و نشست‌های بین‌المللی در آفریقا و سایر کشورهای جهان با منطق، استدلال، میانه‌روی و شجاعت از انقلاب، امام و مقام معظم رهبری دفاع می‌کرد.
او مدیر رادیو FN95.7 فریتاون بود که روزانه به صورت متوسط یازده ساعت به پخش برنامه‌های فرهنگی شامل آموزش قرآن، فقه، عقاید و سخنرانی به مناسبت‌های گوناگون می‌پرداخت.
وی همچنین به عضویت مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی و مجمع جهانی اهل بیت(ع) درآمد و نمایندگی مجمع اهل بیت(ع) را در سیرالئون بر عهده گرفت.
شیخ که مدارج علمی را به تدریج طی کرده بود با ارتباطات وسیعی که داشت در سیرالئون و کشورهای غرب آفریقا نفوذ فراوانی پیدا کرد و از آن در راستای اعتلای فرهنگ اسلام و نشر اهداف و اندیشه‌های اهل بیت بهره می‌گرفت.
تسلط به زبان‌های فارسی، انگلیسی، عربی و زبان‌های بومی نظیر کریول و فولا از دیگر شاخصه‌های این عالم برجسته بود.
او از علمای بزرگ شیعه دوازده امامی و امام جمعه مسجد مرکزی فریتاون (بزرگترین مسجد سیرالئون) بود و هزاران نمازگزار، نماز را به امامت ایشان اقامه می‌کردند. وی اعتقاد داشت موج تشیع در آفریقا وجود دارد که بسیار پیش رونده و فراگیر است؛ اما علیه هیچ دین و مذهبی نیست. به اعتقاد وی سنی واقعی، برادر شیعه واقعی است.
شیخ بارها گفته بود که: در راه خدا از سرزنش هیچ سرزنش‌گری نمی‌هراسیم. هیچ‌کس را نسبت به پذیرفتن چیزی وادار نمی‌کنیم، هیچ مزاحمتی برای ادیان به وجود نمی‌آوریم و در قوانین کشورها نیز اخلال ایجاد نمی‌کنیم؛ بلکه تنها خواهان تبلیغ و نشر دین هستیم. همان‌گونه که در قرآن و احادیث نبوی نیز آمده است و با هر اتهامی که روبه‌رو می‌شویم، با موعظه نیک، منطق و با رجوع به قرآن و احادیث شریفه، به مقابله با آن می‌پردازیم.
به برادران اهل سنت گوشزد می کنیم که باید متحد شویم ، زیرا دشمن ما یکی است. شیعه واقعی، برادر سنی واقعی است؛ رسول‌الله(ص) بین دو قبیله اوس و خزرج و بین همه مسلمانان، پیوند برادری ایجاد کردند.
ما با اهل سنت در جهان، هیچ مشکلی نداریم و با آن‌ها همواره نماز را به‌پا می‌داریم.
شیخ تیجان در کنار «شیخ ابراهیم زکزاکی»، رهبر جنبش اسلامی نیجریه قرار گرفت و با محکوم کردن تعرض به او از سوی مقامات حاکم آن کشور، از مسلمانان و سازمان‌های فعال در زمینه حقوق بشر در جهان خواست تا در راستای آزادی وی و رفع بی‌عدالتی‌ها علیه شیعیان نیجریه وارد عمل شوند؛ وی بر این باور بود که مظلومیت شیعه تنها در آفریقا نیست، بلکه در سراسر جهان است. شیخ می‌گفت: ما در برابر ظلم و بی‌عدالتی، علیه هیچ فردی ساکت نمی‌نشینیم و آن را نمی پذیریم . مقامات نیجریه باید شیخ زکزاکی را آزاد کنند، زیرا ما معتقدیم که ارتباطی با کسی یا چیزی ندارد و تنها رسالت پیامبر(ص) و ائمه(ع) را تبلیغ می‌کند و مسلح به آموزه‌های آن‌هاست.
ما با حق و حقیقت هستیم. تعرض به مقام اهل بیت(ع) به‌ویژه امام حسین(ع) و مظلومیت ایشان، ما را واداشته است تا از مظلوم در هر کجای جهان که باشد دفاع کنیم .
شیخ احمد تیجان علاوه بر مسلمانان بین مسیحیان نیز نفوذ فوق‌العاده‌ای داشت. در جنگ داخلی سیرالئون نقش برجسته‌ای برای ایجاد صلح ایفا نمود و با قبایل مختلف در مناطق پُر خطر آن کشور در تماس و رفت و آمد بود و آن‌ها را متقاعد کرد تا سلاح خویش بر زمین بگذارند.
وی در دولت و حکومت هم دارای اقتدار بود و مدتی هم بالاترین مقام دینی، یعنی مقام «شیخ الشیوخ»ی کشورش را عهده‌دار بود. وی موسس شورای بین ادیانی سیرالئون بود که مسیحیان و مسلمانان در آن فعالیت دارند و عضویت آن را داشت و رهبر معنوی شورای متحد سیرالئون محسوب می‌شد.
شیخ احمد در سال ۲۰۰۰ به عنوان سفیر صلح سازمان ملل برگزیده شد.
ایشان شاگردان زیادی را تربیت کرد و در حوزه علمیه فریتاون به تدریس و آموزش آنان پرداخت. او همواره مشاوری امین، سربازی فداکار و یاری وفادار برای مکتب اهل بیت، ایران و رهبری بود.
روحش شاد و یادش گرامی باد!
گفتنی است حجت الاسلام والمسلمین شیخ «احمد تیجان سیلا» نماینده مجمع جهانی اهل بیت(ع) در کشور سیرالئون روز پنج شنبه سوم تیرماه 1400 دار فانی را وداع گفت.
آن مرحوم از مبلّغان مکتب اهل بیت(ع) و از بزرگان شیعه آفریقا و امام جماعت مسجد مرکزی "فریتاون" از بزرگترین مساجد سیرالئون بود.