آیتالله حاج شیخ ابراهیم امینی نجفآبادی (۱۳۰۴-۱۳۹۹ش) عالم مجاهد و برجسته شیعه بود که عمر بابرکتش را وقف کسب و نشر معارف مکتب اهلبیت(ع)، مبارزه با رژیم ستمگر پهلوی و حمایت از نظام مقدس جمهوری اسلامی کرد. ایشان همچنین در مناصب مهم تصمیمگیری همچون مجمع تشخیص مصلحت نظام و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عضویت داشتند و در همه آنها خوش درخشیدند و منشأ خدمات و برکات فراوانی برای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و حوزه علمیه قم گردیدند.
این عالم وارسته شیعه، بخش عمدهای از عمر خویش به تألیف کتاب اختصاص دادند و میراث ماندگاری از خود در موضوعات مختلف به یادگار گذاشتند. آن مرحوم ضمن فعالیتها و مشلغههای متعدد علمی، سالیان متمادی نماز جمعه شهر مقدس قم و نماز جماعت مسجد اعظم را نیز اقامه میکردند.
مرحوم آیتالله امینی همواره پشتیبان نظام جمهوری اسلامی بودند. ایشان در تأسیس مجمع جهانی اهلبیت(ع) نقش داشتند و از طرف ولی امر مسلمین جهان آیتالله خامنهای به عنوان نخستین رئیس شورای عالی این مجمع نیز منصوب شدند.
زندگینامه
آیتالله ابراهیم امینی در سال ۱۳۰۴ش در نجفآباد اصفهان چشم به جهان گشود. پدرش حسین کشاورز بود و از محصول باغ شخصى خود، زندگى خانواده را تأمین مىکرد. پدر و جد ایشان از افراد متدین و خیر بودند و به فقیران و محرومان کمک مىکردند. ایشان در شش سالگی پدرش را از دست داد و معیشت ایشان و خانوادهاش، تنها از اجارهبهاى ملکى که داشتند، به سختی تأمین میشد.
تحصیلات
آیتالله امینى دروس کلاسیک را تا ششم ابتدایى در نجفآباد اصفهان به پایان رساند و همزمان در جلسات قرآن که در مساجد تشکیل میشد، شرکت جدى داشت. ایشان از همان سالها عاشق طلبگى و تحصیل علوم دینى بود از اینرو در فروردین ۱۳۲۱ش پس از کسب رضایت مادرش به حوزه علمیه قم رفت و در جوار بارگاه نورانی کریمه اهلبیت(س) رحل اقامت افکند. او علیرغم علاقه شدید به تحصیل حوزه علمیه قم، پس از سه ماه به دلیل مشکلات مالی به اصفهان رفت و درحوزه علمیه این شهر به ادامه تحصیل مشغول شد. ایشان به مدت شش سال در اصفهان دروس سطح را در مدارس نوریه، کاسهگران و جده بزرگ به پایان رسانید و در طول این مدت از شاگردان مبرز آیتالله حاج میرزا علی آقا شیرازی بود.
مرحوم آیتالله امینی در سال ۱۳۲۶ش برای تکمیل دروس حوزوی مجددا وارد قم شد و نزد آیتالله العظمی سید محمدرضا گلپایگانی، آیتالله العظمی سید شهابالدین مرعشی نجفی، حضرت امام خمینی(ره)، علامه طباطبایی و حاجآقا رحیم ارباب زانوی ادب زد و از محضر آنان کسب فیض نمود. ایشان همچنین در درس اخلاق امام خمینی و آیتالله حاج آقا حسین قمی نیز شرکت میکرد.
فعالیتهای علمی و فرهنگی
آیتالله امینی کتابهای فقه، اصول، فلسفه و کلام را در حوزه علمیه قم تدریس میکرد و در کشورهای مختلف از جمله انگلیس، فرانسه، سوریه، پاکستان، چین و ژاپن در سمینارهای علمی و فرهنگی شرکت کرده است. ایشان همچنین از سال ۱۳۷۷ش امام جماعت مسجد اعظم قم برای اقامه نماز مغرب و عشاء بود. او پس از نماز، به سؤالات آنان پاسخ میداد.
مرحوم آیتالله امینی از عالمانی بود که در تأسیس مجمع جهانی اهلبیت(ع) نقش داشتند و به عنوان اولین رئیس شورای عالی این مجمع، منشأ خدمات شایانی به پیروان خاندان رسالت در دنیا گردید.
آیتالله امینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیشتر فعالیتهایش را بر پاسخ به شبهات و پرداختن به مسائل روز متمرکز کرد. به عقیده ایشان پس از انقلاب بسیاری از فرهنگیان و دانشگاهیان علاقهمند به دیدگاههای اسلام پیرامون مسائل متعدد بودند؛ با توجه به اینکه حوزویان بسیاری مشغول تحصیل و تدریس بودند وی مسئولیت پاسخگویی به این نیاز را برعهده گرفت.
میراث ماندگار
از مرحوم آیتالله امینی ۳۴ جلد کتاب در موضوعات مختلف اسلامی به چاپ رسیده است. ایشان انگیزه نگارش کتابهایش را نیاز جامعه و نبودن کتاب مناسب درباره آن موضوع میدانست. «آموزش قرآن کریم» و «فرهنگ اسلامی و تعلیمات دینی» از کتابهای درسی دوره تحصیلی ابتدایی و راهنمایی کشور ایران و «دادگستر جهان» کتابی درباره امام مهدی(عج) و از منابع درسی حوزه علمیه، نوشته او است. برخی از دیگر آثار وی چنین است:
- آیین همسرداری
- خودسازى (تزكيه و تهذيب نفس)
- جوان و همسرگزينى
- همسرداری
- اسلام و تعلیم و تربیت
- مهمترین واجب فراموششده (امر به معروف و نهی از منکر)
- انضباط اقتصادی
- آموزش دین (کتابی درباره کلام اسلامی به زبان ساده در چهار جلد)
- بررسی مسائل کلی امامت
- امامت و امامان(ع)
- معاد در قرآن
- عدالت در اسلام
- مسلمانان و تمدن غرب
- زیارت از نگاهی دیگر
- وحی در ادیان آسمانی
- بانوی نمونه اسلام فاطمه زهرا(س)
- آشنایی با وظایف و حقوق زن
فعالیتهای سیاسی قبل از پیروزی انقلاب ایران
آیتالله امینی از روحانیون انقلابی و مبارز فعال علیه رژیم پهلوی در سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران بود. ایشان به همراه همفکران خود از جمله آیتالله شهید علی قدوسی، آیتالله عبدالرحیم ربانی ربانی (شیرازی)، علامه مصباح یزدی، آیتالله خامنهای و آیتالله هاشمی رفسنجانی در سال ۱۳۴۱ش در قم تشکلی ایجاد کرد که بعدها هسته مرکزی جامعه مدرسین حوزه قم را تشکیل داد. از اهداف این تشکل، اصلاح حوزه علمیه، امر به معروف و نهی از منکر و اجرای احکام سیاسی دین اسلام بود. همچنین این گروه مجلات بعثت و انتقام را منتشر میکردند.
آیتالله امینی در ماجرای دستگیری امام خمینی(ره) توسط رژیم پهلوی، از علمایی بود که برای آزادی امام خمینی، برای اعتراض از قم به تهران رفتند. آن مرحوم همچنین در تهیه اطلاعیهها و تشویق مردم به راهپیمایی و تجمعات اعتراضی علیه رژیم پهلوی نقش بسزایی داشت. ایشان در کتاب خاطرات خود خاطراتی از وقایع سال ۱۳۴۲ش تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی را نقل کرده است.
ایشان یکی از دوازده نفری بود که پس از رحلت آیتالله العظمی حکیم، اعلامیه مرجعیت حضرت امام خمینی را امضا کرد.
فعالیتهای سیاسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی
آیتالله امینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در مناصب کلیدی و تصمیمگیر نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نقشآفرین بود. ایشان عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو هیئتامنای دانشگاه امام صادق(ع)، عضو مجلس خبرگان و از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام بودند. آن مرحوم همچنین عضو شورای بازنگری قانون اساسی بود و در سالهای اولیه پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان نماینده امام خمینی به شهرهای نهاوند، هرمزگان، مازندران، همدان و ملایر رفت. ایشان در سال ۱۳۵۸ش از سوی امام خمینی به ترکمنصحرا رفت و به اختلافی که بین مردم و مالکان و اربابان توسط گروهک تروریستی منافقین ایجاد شده بود، پایان داد. امامت جمعه شهر قم از دیگر مسئولیتهای آیتالله امینی در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی بهشمار میآید.
ارتحال
آیتالله امینی سرانجام پس از عمری تلاش و مجاهدت علمی و فرهنگی در ۵ اردیبهشت سال ۱۳۹۹ش مصادف با ۳۰ شعبان ۱۴۴۱ق در قم دار فانی را وداع گفت و روح بلندش به ملکوت اعلی پیوست. در روز ۷ اردیبهشت، آیتالله العظمی نوری همدانی از مراجع تقلید بر جنازه ایشان نماز گزارد و پیکر مطهرش در حرم حضرت معصومه آرام گرفت. در پی رحلت این عالم وارسته شیعه بسیاری از شخصیتها و نهادهای سیاسی و مذهبی همچون مراجع تقلید شیعه، مجمع جهانی اهلبیت(ع) و اتحادیه علمای ترکیه و بنیاد اهلبیت زیمبابوه پیام تسلیت صادر کردند.
در بخشی از پیام تسلیت آیتالله خامنهای رهبر جمهوری اسلامی ایران آمده است:
«عمر با برکت این عالم بزرگوار یکسره در راه علم و کسب و نشر معارف اسلامی و نیز مجاهدت سیاسی و اجتماعی و حضور فعال در مناصب رسمی نظام جمهوری اسلامی همچون امامت جمعه و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت و مجامع تصمیمگیر حوزوی، مصروف گردیده است، همچنانکه سلوک فردی ایشان نمونهی چشمنوازی از پارسائی و پرهیزگاری و بیاعتنائی به جاذبههای مادی را مجسّم ساخته است.»